Takođe smatra da će u narednom periodu, a kroz usvajnjenje novog zakona o privatizaciji biti zaustavljena "gola pljačka" imovine srpskih firmi. Za Frontal govori i o potrebi usklađivanja djelovanja srpskih vlasti sa Eprahijom raško-prizrenskom, kao i o uslovima života južno od rijeke Ibar.
U Republici Srpkoj vrlo teško se dolazi do konsenzusa svih
stranaka oko strateških državnih interesa. Da li u ovom trenutku, kada pitanje
Kosova i Metohije dolazi na red za rješavanje, postoji neki oblik političkog
jednomišljenja svih važnijih stranaka na političkoj sceni Srbije?
Među političkim akterima
u Srbiji već 15 godina postoji neki vid konsenzusa oko toga šta želimo. Mi ne
želimo jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova, dalje parčanje i iseljavanje
Srba, ali ono što nam je nedostajalo svo to vrijeme u našoj politici prema KiM
jeste konsenzus oko toga kako da to postignemo i oko naših duguročnih, ili
barem srednjoročnih ciljeva na KiM. Mislim da se ta situacija u posljednih
godinu, dvije promijenila i da je Srbija svoju politiku prema KiM stavila u
okvire onoga što je ostvarivo, a zahtijeva ozbiljan i predan rad, organizaciju.
To se, sa jedne strane, svodi na uzimanje institucionalnog uticaja srpskog
naroda na KiM, i kroz učešće u pokrajinskim institucijama koje je međunarodna
zajednica uspostavila. A sa druge strane, nastavak finansijske i svake druge
logističke podrške Srbima na KiM da bi se taj uticaj jačao i širio. I
istovremeno rad na stvaranju buduće Zajednice srpskih opština, koji treba da
ima za cilj stvaranje srednjoročne i dugoročne održivosti Srba na KiM.
Srbi su danas na KiM
apsolutna većina u deset opština, a to je više od jedne četvrtine opština po
prištinskom sistemu. Vrlo je moguće da će u narednom periodu doći do formiranja
još jedne ili dvije opštine sa srpskom većinom i to bi značilo da većina Srba
na KiM živi u sredinama koje su administrirane, makar na lokalnom nivou, od
strane Srba i zbog čitalaca želim da naglasim da zakoni koji važe u našoj
južnoj pokrajini opštinama daju ovlašćenja koja su izuzetno široka,
sveobuhvatna i koja znače da ljudi kroz tu vrstu opštinske vlasti ipak uživaju
neku vrstu autonomije.
Važno je da budu
poštovani međunarodni zakoni i standardi. U ovom trenutku Srba na KiM u
centralnoj pokrajinskoj administraciji gotovo da nema ni u tragovima, osim
političkih funkcija. Jedan od ključnih ciljeva učešća Srpske liste srpske
zajednice na izborima u pokrajini jeste da se takvo stanje promijeni.
Za rješavanje
kosovskog pitanja, nezaobilaznim se pokazao i stav Srpske pravoslavne crkve. U
kakvom su danas odnosu vlast u Srbiji i SPC oko usaglašavanja daljeg djelovanja
na KiM?
Srbi sa KiM su jedan iznevjeren narod. Narod koga su u
prethodnih nekoliko decenija iznevjerile sve države koje su na tom području
imale neku vrstu uticaja i vlasti, međunarodna zajednica, različiti režimi koji
su se smjenjivali, i vrlo često i iznad svega sami lokalni srpski političari sa
KiM koji gotovo da su prednjačili u svim, po srpski narod, štetnim i negativnim
aktivnostima koje možete zamisliti.
U takvim okolnostima, erodiralo je povjerenje građana u sve
institucije. Vlada Srbije radi na tome da povrati to izgubljeno povjerenje,
međutim, institucija koja se u tom trenutku pokazala kao neuporedivo snažniji
stub i nosilac srpskog postojanja jeste Eparhija raško-prizrenska SPC-a. Moja je želja da naše djelovanje na KiM bude
u simbiozi i u potpunom skladu sa djelovanjem Eprahije, koja ne samo da okuplja
narod, nego umnogome pruža i izvor egzistencije.
Većina firmi iz Srbije je bila vlasnik preduzeća na KiM. Šta
Vlada Srbije može da uradi na polju privatizacije, i vraćanja ovih firmi
njihovim prvobitnim vlasnicima?
Vrlo bitna vijest za sve građane srpske nacionalnosti i
građane na KiM jeste da je druga tačka koalicionog sporazuma na kojem se
temelji nova vlada u Prištini to da zaustavlja privatizacije u opštinama sa
srpskom većinom do usvajanja novog zakona o privatizaciji po kojem će opština
imati odlučujuću ulogu u budućim privatizacijiama. To je mjera koja treba da
spasi od daljeg otimanja onog što je ostalo, dakle one vitalne resurese kao što
su zemljoradničke zadruge, preduzeća koja su vlasnici velikih nepokretnosti u
tim opštinama i koja, ako bi dospjela u ruke kontroverznih albanskih biznismena
te opštine bi postale žrtve dalje albanizacije.
Pitanje postojeće imovine je od izuzetnog značaja.
Nemjerljiva je količina novca koji je nakadašnja Jugoslavija, najvećim dijelom
Srbija ulagala na KiM. Srpske firme ne samo da su vlasnici nego i osnivači
kompletne privrede na KiM izloženoj privatizaciji, i ono šta se sa time
dešavalo prethodnih decenija je gola pljačka u kojoj su, na žalost,
saučestvovali i neki predstavnici međunarodnih organizacija koje su bile
zadužene upravo za sprečavanje takvih situacija.
Očekujemo otvaranje razgovora o imovini u Briselu u okviru
kojeg ćemo tražiti trajno rješenje za ove probleme. Mislim da je prevazilaženje
ovih pitanja u interesu i Albancima zato što ne vidim ozbiljne investitore koji
bi dolazili da ulažu na KiM dok na toj teritoriji postoje dvije grupe ljudi
koji imaju dijametralno suprotne stavove o osnovnim vlasničkim odnosima.
Da li stav EU i SAD po pitanju rješavanja statusa KiM vidite
kao podršku naporima Vlade Srbije ili kao dodatno opterećenje?
Nije nikakva tajna da
mi po pitanju statusa KiM imamo potpuno različite stavove sa nekim od država
članica EU. Međutim, fromat razgovora koji se vode je statusno neutralan i
okvir za razgovor je takav, što znači da ne prejudicira odnos prema statusu
bilo koje od strana u toku razgovora. To omogućava objema stranama da zadrže
svoj pogled na status a da istovremeno rade na rješavanju praktičnih pitanja.
To je formula koja omogućava da normalizujemo odnose i na neki inačin izolujemo
neslaganje oko statusa.
Prema medijskim izvještavanjima najviše imamo prilike
da dobijemo uvid u život srpskog naroda u sjevernom dijelu pokrajine. Kako Srbi
žive u drugim dijelovima i na koji način uspijevaju biti dio srpskih ciljeva?
Kosovska Mitrovica je posljednja preostala urbana srpska
sredina na KiM, sa univerzitetom koji pohađa 12 000 studenata svake godine.
Međutim, oko tri četvrtine Srba živi južno od rijeke Ibar. Najmanje je Srba
ostalo u Metohiji, nešto oko tri hiljade i tu je najteža situacija. Tu se još
jednako teško živi kao neposredno nakon rata. Bezbjednosni uslovi su jako teški,
a Srbi ne učestvuju u vlasti ni na jednom nivou. Nema ih u policiji ili u bilo kojoj drugoj
strukturi. U kosovskom Pomoravlju imamo najveću stopu prirodnog priraštaja u
Srbiji među Srbima. Izuzetno pozitivan prirodni priraštaj, i zato mi je drago
što će ovaj kraj uskoro dobiti i porodilište. Život južno od rijeke Ibar je
težak, ali Srbi su razvili posebnu izdržljivost i sposobnost da se adaptiraju
teškim uslovima.
autor: Frontal
