izvor: Agencije/Novosti
Južni Sudan je 2011. godine zvanično stekao samostalnost
od Sudana, posle više od dvije decenije sukoba između muslimanskog Sjevera
i hrišćansko-animističkog Juga.
Mada obiluje
velikim naftnim nalazištima, Južni Sudan je siromašan i preplavljen
oružjem koje je preostalo poslije građanskog rata 1983-2005. godine, a
situacija u zemlji je pogodna za bujanje korupcije i bezakonja.
U
odnosima između Džube i Kartuma vlada napetost zbog pitanja kontrole
nad bogatim naftnim izvorima i određivanja granice, a u samom Južnom
Sudanu situacija se sredinom decembra naglo pogoršala i sukobi koji su
izbili između različitih političkih i etničkih frakcija prijete da izmaknu
kontroli.
Povod za izbijanje nasilja, u kojem je za
10 dana, prema podacima UN, ubijeno više hiljada ljudi, bila je optužba
predsjednika Salve Kira 15. decembra da je bivši potpredsjednik Rik
Mačar, koji je u julu smijenjen zajedno sa cijelim kabinetom, pokušao da
izvede državni udar.
Mačar, koji je kritikovao Kira
da klizi u diktaturu i najavljivao da će se kandidovati za predsjedničke
izbore 2015, odbacio je optužbe šefa države, tvrdeći da je to zavjera
čiji je cilj da on bude diskreditovan.
Uprkos tome
što su vlasti u Džubi 16. decembra uvele policijski čas poslije sukoba
Kirove garde i vojnika koji podržavaju Mačara, nasilje u glavnom gradu
je eskaliralo, a potom se proširilo na skoro čitavu zemlju.
Sukobi
imaju i etničku i političku dimenzija, pošto se trupe lojalne
predsjedniku Kiru iz plemena Dinka bore protiv Mačara, koji je iz etničke
grupe Nuer.
Obe grupe su bile dio pokreta koji se
borio za nezavisnost Južnog Sudana, ali čak i u to vrijeme između njih su
povremeno izbijali krvavi incidenti.
Mačarovi ljudi
su, u međuvremenu, prošle sedmice bili preuzeli kontrolu nad dva
strateška grada – Borom i Bentiuom, ali predsjednik Kir je u srijedu saopštio da je vojska ponovo zauzela Bor, administrativni centar savezne države Džonglej.
Misija
UN u Južnom Sudanu saopštila je da su u sukobima ubijene hiljade ljudi,
što je prvi nedvosmisleni pokazatelj razmjera etničkog nasilja u toj
zemlji, dok je visoka komesarka UN za ljudska prava Navi Pilaj izjavila
da je u Bentiuu pronađena masovna grobnica i da postoje izvještaji o još
najmanje dvije masovne grobnice u Džubi.
Oružani konflikt je, istovremeno, prinudio stotine hiljada ljudi da napuste domove i potraže utočište na bezbednijim lokacijama.
Sa terena stižu i izvještaji očevidaca o masakrima i silovanjima, za koje su, navodno, odgovorne obje sukobljene strane.
Strane
vlade, uključujući Veliku Britaniju, Keniju, Liban, Ugandu, Njemačku i
SAD, već su evakuisale osoblje iz svojih ambasada i rade na evakuaciji
svojih državljana.
Savet bezbjednosti UN sinoć je
jednoglasno usvojio zahtjev generalnog sekretara UN Ban Ki-muna da se
broj članova misije UN u Južnom Sudanu poveća sa 7.000 na 12.500.
Istovremeno,
zapadne sile i istočnoafričke države, koje žele da spriječe
destabilizaciju već nestabilnog afričkog regiona, pokušavaju da
posreduju između Mačara i Kira, ali zasad bez konkretnog rezultata.
