piše: Srđan Šekara

Legendarni Đuzepe Meaca sa kojim je zajedno igrao u ekipi Ambrozijana-Milano (radi se zapravo o Interu iz Milana - kome je Musolinijev režim promjenio ime koje je imalo međunarodni karakter) u prvenstvu 1931/32. godine isticao ga je kao najboljeg napadača poslije 1930. godine, a drugi njegov savremenik Rikardo Zamora nazvao ga je zbog visoke fudbalske klase i neobično preciznog udarca "simbolom fudbala".

Nikada nije bilo ni najmanje rezerve da je Hektor Skarone bio igrač najveće svjetske klase, jedan od najboljih golgetera svih vremena, da je imao izuzetno školovan i bezprijekoran udarac koji mu je zbog velike snage donio nadimak "El teror", a zbog izuzetne preciznosti "el mađo".

Hroničari su zabilježili da je od dječačkog doba dugo i naporno uvježbavao preciznost udarca. Kažu da bi o prečku gola objesio nekoliko flaša i da ih je bezbroj puta gađao loptom sa različitih udaljenosti.

Član kluba Nacional iz Montevidea postao je sa svega 15 godina. Prvo su ga odbili, jer je bio premalen i fizički slab, a kad je sa suznim očima preklinjao da mu pruže priliku ipak je dobio dres sa brojm 10 i na probnoj utakmici postigao oba gola za Nacional. Već sa 17 godina postao je najmlađi reprezentativac Urugvaja u istoriji.

Razvivši se u nepogrešivog igrača u dodavanju lopte, bio je istovremeno organizator igre i glavni realizator. Kad je izrastao u fudbalskog maestra postao je pomalo nervozan i preosjetljiv i sve češće sa potezima u igri koji su svakoga iznenađivali. Neki su ga zbog toga još više cjenili, a neki pak kritikovali. Međutim za sve je bio veliki igrač koji se naročito isticao osvajanjem najvećih titula.

U dresu Nacionala dugo godina bio je najbolji golgeter. Odigrao je ukupno 369 utakmica i postigao više od 300 pogodaka (u nekim rijetkim arhivskim dokumentima pominje se cifra od 375 golova). Osam puta je osvajao prvenstvo Urugvaja, u periodu kda je Nacional dominirao u odnosu na najvećeg rivala Penjarol: 1916, 1917, 1919, 1920, 1922, 1923, 1924 i 1934. godine. To je bio prvi put da neko od dva najluća rivala koja su se prosto smjenjivala u osvajanju titula, osvoji tri puta uzastopno šampionat.

Za reprezentaciju Urugvaja odigrao je 80 utakmica, za koju je postigao čak 90 golova. Debitovao je kao 17-godišnjak, a prvi veliki trofej osvojio je 1917. godine na drugom prvenstvu Južne Amerike "Kopa Libertadores" na kome je Urugvaj po drugi put osvojio titulu prvaka. Još tri puta bio je član reprezntacije Urugvaja, kad je ova ekipa osvajala prvenstvo Južne Amerike (1923, 1924 i 1926.),pri čemu je 1926. bio najbolji strijelac sa šest pogodaka.

Na olimpijskom fudbalskom turniru 1924. godine u Parizu do tada malo poznati Urugvaj predstavio se kao svjetska fudbalska velesila. Veoma snažni, izdržljivi i tehnikom koja je za sve stručnjake bila pravo otkrovenje. Urugvajci su prvu "bombu" lansirali pobjedivši Jugoslaviju sa 7:0, zatim je Skarone golom sa penaltika donio pobjedu nad odličnom Holandijom (2:1), domaćini Francuzi su bili deklasirani sa 5:1, a u finalu Švajcarci glatko pobjeđeni sa 3:0. Tada je najstariji igrač Urugvaja bio Anhel Romano-Rasketa sa 28. godina, dok Petrone Urdinaran i golman Macali nisu imali ni dvadeste godina. Komentarišući trijmf Urugvaja francuska štampa je Skaronea nazvala "El Mađo".

Četiri godine kasnije na olimpijskom turniru u Amsterdamu 1928. godine, Urugvaj je bio favorit, a Hektor Skarone je potvrdio ugled prvog "tobdžije". U ekipi su se nalazila osmorica fudbalera iz tima koji je 1924. u Parizu trijumfovao (Macali, Arispe, Urdinaran, Nasaci, Kea, Skarone , Andarde i Petrone), a novi su bili bek Kanavezi, halfovi Fernandez i Hestido i napadač Kampolo. Veteran Romano, koji je imao 32. godine je izostavljen iz tima. Na putu do finala Urugvaj je pobijedio Holandiju 2:0, Njemačku 4:1 i Italiju 3:2. Drugi finalista bila je Argentina. Prva finalna utakmica odigrana je 10. juna 1928. godine u Amsterdamu i završila se i nakon produžetaka 1:1. Tri dana kasnije Urugvaj je izašao na odlučujući dvoboj u slijedećem sastavu: Macali ,Nasaci, Arispe, Andrade, Piriz, Hestido, Aremon, Skarone, Borhas, Kea i Figeroa.

Poslije žestoke borbe i uglavnom izjednačene igre Urugvajci su poveli pogotkom Figeroe,  u 18. minuti izjednačio je sjajni Argentinac Monti, da bi pobjedu Urugvaju donio u 60. minuti Skarone,č ime je potvrđeno da u tom trenutku Urugvaj ima najbolju reprezentaciju na svijetu.

Kao igrač koji je na najvećim utakmicama najviše pružao što je najvažnija odlika svakog velikog fudbalskog asa, Skarone je svoju brojnu zbirku trofeja 1930. godine uvećao onom najvećom-tiulom svjetskog prvaka. Igrajući u dresu sa brojem 8 učestvovao je u svom rodnom Montevideu u čuvenom slavlju i velikoj pobjedi Urugvaja nad Argentinom 4:3.

Poslije olimpijskih turnira Skarone ostaje u Evropi i nosi dres Barselone jednu sezonu, nakon čega se vraća u Nacional. Poslije Svjetskog prvenstva kao profesionalac odlazi u Ambrozijanu Milano, zajedno sa slavnim Meacom, a kasnije igra i za Fiorentinu i Napoli.

Kad je završio karijeru u Italiji bio je jedno vrijeme tehnički direktor Real Madrida i kasnije trener Milionariusa iz Kolumbije. Umro je u Piriapolisu u Montevideu 1967. godine kao istinska fudbalska legenda.

Luis Miramontes Suarez

Za svega šest godina prevalio je put od malog i nerazvijenog dječaka, do svjetske fudbalske zvijezde. Kad je navršio 27 godina iza sebe je ostavio najveće titule, ali je onda ostvario ono po čemu su ga svi zapamtili - ušao je u plejadu najboljih igrača sredine terena ikada.

Uz odličnu tehniku, Luis Suarez je imao dvije naročite vrline. Prva-imao je izvanredan pregeld igre. Druga mu je bila to što je znao da diktira i mijenja tempo igre i intezitet.

Kao mlađi sin mesara iz La Korunje, Suarez je sa fizički mnogo jačim vratom Pepinom igrao za juniore Herkulesa, a poslije toga i za Deportivo. Kad je jednom prilikom bio određen za rezrvnog igrača u juniorskoj ekipi Galicije, bio je rastom najniži, a po temperamentu tih i miran, zbog čega je fudbalska budućnost Luisita bila potpuno neizvjesna.

Međutim njegov prvi trener Huan Rodrigo vjerovao je u njegov izraziti talenat. Drugi trener, nekadašnji argentinski reprezentativac Skopelo čak je insistirao da se sa Suarezom potpiše profesionlani ugovor, što je i učinjeno 1953. godine, uz protivljenje Suarezove majke.

Za naredne dvije godine veoma brzo je napredovao i dokazao da su njegovi treneri bili u pravu. Najzad kao potvrda stigla je i ponuda Barselone i za iznos od 5.000 dolara preselio se u Kataloniju. Ali Kubala koji je bio prvo ime ekipe nije ga prihvatio, pa je Suarez morao da čeka svoj srećni trenutak. I on je došao, kada je u klub stigao trener Helenio Herera. On je imao presudan uticaj na Suarezovu karijeru, a čak je cjelokupnu igru tima komponovao oko Suareza.

Za četiri godine igranja za Barselonu Suarez je dva puta osvajao titulu prvaka Španije (1959 i 1960.),ali je ova druga ostala u sjenci Reala iz Madrida koji je iste godine osvojio Kup evropskih šampiona, uz duplu pobjedu u polufinalu nad Barselonom i na kraju otišao do samog kraja.

Slučaj je htio da se poslije godinu dana Barselona i Real ponovo sretnu u Kupu evropskih šampiona u kome se Barsa revanširala, iako je nakon toga izgubila finale od Benfike. Ceh je platio trener Herera, koji je otišao u milanski Inter, i pošto je u Italiji podignuta rampa za uvoz fudbalera iz inostranstva, preduzeo sve da Suarez dođe u njegov tim. Za tansfer od 500.000 dolara najveću sumu koja je do tada plaćena za nekog španskog fudbalera, Suarez je sa 27. godina obukao plavo-crni dres Intera, i zaigrao bolje nego ikada.

U dresu Intera Suarez je postigao najveća priznanja i osvajao brojne trofeje. Vrlo brzo je postao prva violina tima u kojem su igrali i Faketi, Burgnič, Žair, Macola i Korso. Osvajao je prvenstva Italije 1963,1965 i 1966., Kup šampiona 1964 i 1965. kao i Interkontinentalni kup istih godina.

U stvari period od 1960-1965. predstavljao je zenit njegove karijere, koji je krunisan proglašenjem za najboljeg igrača Evrope u 1960-oj godini.

Kad je Inter u finalu Kupa šampiona, 27. maja 1964. godine pobjedio Real Madrid sa 3:1, to je istovremeno bio i odlazak sa svjetske fudbalske scene dva velika asa Alfreda Di Stefana i Ferenca Puškaša. To je bio početak kraja epohe koji su obilježili zajedno sa Realom iz Madrida.

Od sezone 1961/62., Suarez je u dresu Intera odigrao 256 utakmica i postigao 42 gola. Posljednje sezone kao član Intera pokušao je da potpiše još jedan ugovor, a kada to nije išlo kako je on želio otišao je u Sampdoriju, u kojoj je sa 63 utakmice i deset golova završio karijeru.

Suarez je u periodu od 1957-1966. godine odigrao 32 utakmice za reprezentaciju Španije i postigao 13 golova. Debitovao je 30. januara 1957. godine protiv Holandije (5:1) i postigao tri gola.

Igrao je na dva svjetka prvenstva, 1962.  i 1964.,a najveći uspjeh postigao je 1964.godine kada je sa Španijom postao prvak Evrope. U polufinalnom susretu savladana je Mađarske sa 2:1, odluka je pala u produžetku kada je Suarez spojio sa golom Amansija za pobjednički go. U finalnom susretu savladan je SSSR sa 2:1. Prvi strijelac za Španiju bio je Pareda, izjednačio je Kusainov, a odlučujući pogodak na asistenciju Suareza postigao je Marselino.

Od dresa reprezentacije oprostio se u Engleskoj 1966. godine protiv Švajcarske(2:1).

Vladimir Beara

Put od mladog električara iz malog mjesta Zelova nedaleko od Splita, koji je u slobodno vrijeme statirao u splitskom pozorištu i pomalo igrao balet, do golmana svjetskog glasa bio je meteorski brz. Na igralištu splitskih bijelih slučajno se zatekao da bi vježbao elastičnost, odraz i visok skok radi uspjeha u baletu, a ostao je da bi postao, zajedno sa Džajićem, jugoslovenski fudbaler sa najviše osvojenih domaćih trofeja-sedam titula prvaka Jugoslavije i dva pehara Kupa Maršala.

Za manje od godinu dana prevalio je onaj, skoro najteži put, od igrača podmlatka do standardnog prvotimca. Uz veliku pomoć najstarijeg jugoslovenskog trenera Luke Kaliterne, brzo je postao idol splitskih navijača, istisnuvši iz tima ondašnjeg golmana Hajduka Branka Stinčića.

Beara je bio golman najviše klase. Građen kao da ga je neko vajao da bude golman, sa spektakularnim intervencijama sa skokovima koji su osvajali izuzetnom elstičnošću i munjevitim refleksom.

U svom matičnom Hajduku oodigrao je 308 utakmica i primio 139 golova. Unio je prekretnicu kad je 1948. godine stao na go, a Hajduk je već 1950. godine osvojio prvu tiulu prvaka Jugoslavije poslije drugog svjetskog rata,  1952. i 1955. još dvije. To je po rezultatima bilo najuspješnije razdoblje u istoriji Hajduka. Uostalom šta je Beara značio za Hajduk, najbolje se vidjelo kada je novembra 1955. godine prešao u Crvenu zvezdu. Splićani poslije njegovog odlaska nisu mogli da se oporave narednih 15 sezona.

Poslije najspektakularnog transfera u to vrijeme, Beara je u dresu Crvene zvezde od 6. novembra 1955. do 19. juna 1960. odigrao 174 utakmicei primio 81 go. Sa beogradskim gigantom osvojio je četiri titule prvaka Jugoslavije - 1956, 1957, 1959 i 1960., kao i dva Kupa Jugoslavije- 1958. i 1959.,što znači da je u sezoni 1959. osvojio "duplu krunu" sa crveno-bijelima.

U dresu reprezentacije Beara je upisao 60 utakmica i to je vrijeme najvećeg prosperiteta jugoslovenskog fudbala, pa je imao sreću u brojnim prilikama da iskaže i na međunarodnoj sceni, i na najvećim evropskim stadionima. Debitovao je 8. oktobra 1950. godine u Beču protiv Austrije (2:2), u kojoj je braneći samo posljednjih desetak minuta definitivno nasljedio Srđana Mrkušića, velikog prethodnika koga će kasnije zamjeniti i na golu Crvene zvezde. Poslije toga punih devet godina bio je bez premca i sa najvećim uspjehom čuvao mrežu reprezentacije.

Učestvovao je na dva svjetska prvenstva (1954 i 1958.),pri čemu je 1950. u Brazilu takođe bio član reprezentacije, ali kao rezerva Mrkušiću. Bio je jedan od najboljih igrača legendarnog olimpijskog tima koji je 1952. u Finskoj osvojio srebrnu olimpijsku medalju. U nizu utakmica na kojima je briljantno branio spada i finale Olimpijskog fudbalskog turnira 1952. u Helsinkiju protiv Mađarske (0:2) kad je odbranio jedanaesterac Puškašu.

Nezaboravna je ostala i utakmica 22. novembra protiv Engleske (2:2) u Londonu, u kojoj Englezi prvi put na domaćem terenu nisu uspjeli da pobjede jednu evropsku reprezentaciju. Nazvan je nakon toga "Veliki Vladimir".

Briljirao je na Svjetskom prvenstvu 1954. godine u Švajcarskoj, naročito na utakmici protiv Brazila (1:1), na kojoj je tokom 120 utakmica branio "neodbranjivo". Jedno od najvećih priznanja dobio je 1953. godine kada je bio član selekcije Evrope na proslavi 90-godišnjice Fudbalske Asocijacije Engleske. Oproštajnu utakmicu u dresu reprezentacije odigrao je 11. oktobra 1959. godine protiv Mađarske (2.4) u Beogradu, na kojoj je debitovao njegov zamjenik Milutin Šoškić.

Naredne godine 19. juna oprostio se od beogradskih crveno-bijelih i karijeru nastavio u Njemačkoj, u Alemaniji iz Ahena, čije je boje branio dvije godine i doživio dvije teške povrede. Dva puta je imao lom potkoljenice na istom mjestu, što je označilo i kraj njegove karijere, jer se naredne dvije godine praktično samo oporavljao u niželigašu Viktoriji iz Kelna. U međuvremenu je završio Višu trenersku [kolu. Radio je u Njemačkoj, Holandiji, Kamerunu, i više klubova u Jugoslaviji.