Jedan od najblistavijih umova u
istoriji posljednje godine života proveo je povučeno družeći se, kako izgleda,
najviše sa golubovima.
Pošto je ovaj svijet napustio u jeku
Drugog svjetskog rata na samom početku 1943. godine, Tesla je 12. januara 1943.
sahranjen na njujorškom groblju, poslije opijela služenog u srpskoj katedralnoj
(sabornoj) crkvi svetog Jovana Bogoslova na Menhetnu.
Opijelo je tada u ime Srpske
pravoslavne crkve u SAD služio prota Dušan Šukletović, starješina hrama Svetog
Save, dok je njujorški biskup Mening služio uvodnu i posljednju molitvu na
engleskom jeziku.
Muzej Nikole Tesle koji je nedavno
obilježio 60 godina rada i koji posjeduje oko 160.000 originalnih dokumenata,
više od hiljada publikacija (knjiga i časopisa) i preko 1.200
istorijsko-tehničkih eksponata, od decembra 1952. godine smješten u Krunskoj
ulici u reprezentativnom zdanju sagrađenom 1929, po projektu Dragiše Brašovana,
čuva, između ostalog, i (stilizovanu) urnu sa njegovim posmrtnim ostacima.
Arhivska građa iz Tesline
zaostavštine je 2003. upisana u registar UNESKO-a "Pamćenje svijeta".
Teslina zaostavština dopremljena je
u Beograd na osnovu odluke američkih sudskih vlasti, pošto je za jedinog
nasljednika proglašen njegov nećak, jugoslovenski diplomata Sava Kosanović.
Nikola Tesla rođen je 10. jula 1856.
u Smiljanu, u Lici, tada Vojna granica u sklopu Austrije.
Rođen je u porodici Milutina Tesle,
sveštenika Srpske crkve (tada Karlovačka mitropolija). Njegova majka Đuka
podstiče iz takođe svešteničke porodice Mandić iz okoline Gračaca.
Školovanje je započeo u rodnom
Smiljanu, nastavio u Gospiću i Karlovcu, studirao je u Gracu i Pragu, ali
studije nikada nije priveo kraju. Prije 1884. godine, kada se zaputio u SAD,
radio je u Mariboru, Pešti, Strazburu i Parizu.
Evropu je napustio u nadi da će mu u
Njujorku, tada čuveni pronalažac i industrijalac Tomas Alva Edison, za čiju
firmu je radio još u Parizu, pomoći da realizuje svoje tehničke inovacije.
U Edisonovoj firmi ostao je,
međutim, manje od godinu dana i već 1885. osnovao je u Njujorku vlastitu
kompaniju "Tesla" kada je i započeo izradu prvih modela predviđenih
za korišćenje naizmjenične struje – inovacija koja je preobrazila svijet.
Edison je, inače, bio veliki protivnik Teslinog izuma, pošto je u proizvodnju
jednosmjerne struje prethodno uložio veliki kapital.
Tih godina je u novosadskom "Braniku"
pojavio se prvi tekst, na srpskom, o Teslinim izumima, autor teksta naziva ga
tada "srpski Edizon".
U Evropu iz SAD-a Tesla je odlazio u
dva navrata, a u jedinoj posjeti Beogradu bio je od 1. do 3. juna 1892. godine.
Tokom posjete u svečanu audijenciju primio ga je tadašnji kralj Srbije
Aleksandar Obrenović, i tom prilikom dobio je Orden Svetog Save drugog stepena.
Teslinim imenom nazvana je mjerna
jedinica za magnetnu indukciju.
U hotelu "Njujorker" ovog
vikenda se održava Tesla – memorijalna konferencija kojom će biti obilježeno 70
godina od smrti Tesle u u hotelu gdje je naučnik proveo posljednjih 10 godina
života i preminuo na Božić, 7. januara 1943.
Među učesnicima konferencije biće i
Metju Inmen, bloger i strip autor koji je pomogao da se u rekordnom roku
prikupi 1,3 miliona dolara za otkup Tesline laboratorije Vardenklif na Long
Ajlendu koja bi trebalo da bude pretvorena u naučni centar.
Sam Tesla bio je izvor inspiracije
brojnim književnicima, filmskim i drugim umjetnicima. O njemu su napisane
brojne knjige a na velikom platnu igrali su ga mnogi od Dejvida Bovija do Džona
Si Rajlija. Trenutno je u pripremi film "Tesla vladar svijeta" gdje
bi čuvenog naučnika trebalo da igra Kristijan Bejl.
Agencije/Frontal
