Navršilo se 70 godina od smrti Nikole Tesle, jednog od
najvećih inovatora u istoriji. U hotelu “Njujorker“, u kojem je Tesla proveo
poslednjih 10 godina života i preminuo na Božić, 7. januara 1943. godine, ovog
vikenda je održana memorijalna konferencija u čast srpskog naučnika.
Tesla je posljednje godine života proveo povučeno družeći
se, kako izgleda, najviše sa golubovima. Pošto je ovaj svijet napustio u jeku
Drugog svetskog rata, na samom početku 1943. godine, Tesla je 12. januara 1943.
sahranjen na njujorškom groblju, posle opela služenog u srpskoj katedralnoj
(sabornoj) crkvi svetog Jovana Bogoslova na Menhetnu.
Opelo je tada u ime Srpske pravoslavne crkve u SAD služio
prota Dušan Šukletović, starješina hrama Svetog Save, dok je njujorški biskup
Mening služio uvodnu i posljednju molitvu na engleskom jeziku.
Muzej Nikole Tesle u Beogradu, koji je nedavno obiljležio 60
godina rada i koji posjeduje oko 160.000 originalnih dokumenata, više hiljada
publikacija (knjiga i časopisa) i preko 1.200 istorijsko-tehničkih eksponata,
od decembra 1952. godine smješten je u Krunskoj ulici u reprezentativnom zdanju
sagrađenom 1929, po projektu Dragiše Brašovana. U muzeju se, između ostalog,
čuva i (stilizovana) urna sa njegovim posmrtnim ostacima.
Teslina zaostavština dopremljena je u Beograd na osnovu
odluke američkih sudskih vlasti, pošto je za jedinog naslednika proglašen
njegov nećak, jugoslovenski diplomata Sava Kosanović.
Školovanje je započeo u rodnom Smiljanu, nastavio u Gospiću
i Karlovcu, studirao je u Gracu i Pragu, ali studije nikada nije priveo kraju.
Pre 1884. godine, kada se zaputio u SAD, radio je u Mariboru, Pešti, Strazburu
i Parizu.
Evropu je napustio u nadi da će mu u Njujorku, tada čuveni
pronalažac i industrijalac Tomas Alva Edison, za čiju firmu je radio još u
Parizu, pomoći da realizuje svoje tehničke inovacije.
U Edisonovoj firmi ostao je, međutim, manje od godinu dana i
već 1885. osnovao je u Njujorku vlastitu kompaniju “Tesla” kada je i započeo
izradu prvih modela predviđenih za korišćenje naizmenične struje – inovacije
koja je preobrazila svet. Edison je, inače, bio veliki protivnik Teslinog
izuma, pošto je u proizvodnju jednosmerne struje prethodno uložio veliki
kapital.
U Evropu iz SAD-a Tesla je odlazio u dva navrata, a u
jedinoj poseti Beogradu bio je od 1. do 3. juna 1892. godine. Tokom posete u
svečanu audijenciju primio ga je tadašnji kralj Srbije Aleksandar Obrenović i
tom prilikom dobio je Orden Svetog Save drugog stepena.
Teslinim imenom nazvana je mjerna jedinica za jačinu
magnetnog polja.
Sam Tesla bio je izvor inspiracije mnogim književnicima,
filmskim i drugim umjetnicima. O njemu su napisane brojne knjige, a na velikom
platnu igrali su ga od Dejvida Bovija do Džona Si Rajlija. Trenutno je u
pripremi film “Tesla vladar sveta”, gdje bi čuvenog naučnika trebalo da igra
Kristijan Bejl.
Tanjug/Frontal
