Zakon o ranvnopravnosti
polova u BiH propisuje minimalni udio žena od 33 odsto na kandidatskim listama,
ali je činjenica da na kraju daleko manji broj žena učestvuje u političkom životu. U praksi se
dešava da, i kad kandidatkinje za odbornike u skupštinama ostvare uspjeh na izborima, na njihova mjesta dolaze stranačke kolege muškarci.
Na ovogodišnjim lokalnim izborima u BiH, od ukupno 142 opštine u kojima su izbori sprovedeni, žene su bile kandidovane
u njih 29 (ukupno prijavljeno 89 kandidatkinja), a u 5 opština su i izabrane.
Tako je Republika Srpska, od ukupnog broja od 62 opštine/grada
dobila
3 nove (stare) načelnice.
Divna Aničić izabrana je za načelnicu opštine Mrkonjić Grad. Ona je na tu poziciju
došla 2011. godine na prijevremenim izborima, nakon što je to mjesto ostalo
upražnjeno kada je dotadašnji načelnik Zoran Tegeltija preuzeo funkciju ministra
finansija Republike Srpske.
Birači iz Novog grada (bivšeg Bosanskog Novog) su po
drugi put ukazali povjerenje Snježani
Railić, a interesantno je da joj je protivkandidat bila još jedna žena, Ljiljana
Janković.
Milena
Komlenović načenica
opštine Kalinovik takođe je ponovila uspjeh sa proteklih lokalnih izbora 2008. godine,
pa će po drugi obavljati ovu dužnost.
U još dvije opštine u Republici
Srpskoj, Jezero i Ribnik, žene su bili kandidatkinje za načelnička mjesta, ali su
birači više povjerenja ukazali kandidatima – muškarcima.
Kad
je riječ o zastupljenosti u opštinskim i
gradskim skupštinama, u odborničkim klupama,
u naredne 4 godine sjediće 13 odsto žena. Prema podacima Centralne izborne
komisije BiH, u 62 lokalne zajednice u RS mjesta od ukupno broja od 1.275
odbornika, 161 su žene.
U Federaciji BiH
će načelničku funkciju obavljati po prvi put dvije žene. Ipak, to je
procentualno malo, uzimajući u obzir da postoji ukupno 80 opština.
U Visokom je izabrana Amra Babić,
bivša kantonalna ministarka finansija i nekadašnja direktorica jedne uspješne
kompanije.
U
opštini Doboj Jug u konkurenciji četvorica muških kandidata pobijedila je Jasminka Begić, koja je dobila čak 43%
posto glasova.
Kada
govorimo o percepciji prema ženama u politici ne možemo pobjeći od činjenice da
živimo u patrijarhalnom društvu gdje je ženi tradicionalno dodijeljena uloga
majke i domaćice. Da su u BiH još uvijek dominantni stereotipi o ženama u
politici najbolje govori primjer dnevnog lista “PressRS“ koji je organizovao
“Izbor za Mis lokalnih izbora 2012.“ gdje je birana najljepša kandidatkinja na
oktobarskim izborima.
Takođe u žižu javnosti dospjela novoizabrana načelnica Visokog, Amra Babić, ne zbog njenih stručnih i ljudskih kvalifikacija ili činjenice da je
prva načelnica u istoriji Visokog nego radi toga da je “prva pokrivena
načelnica u BiH“.
Sredinom
ove godine 23 partnerske organizacije iz 14 gradova BiH su započele kampanju
“Glasajte za žene“ ne bi li efikasnije doprinijele položaju žena u politici, te
senzibilizirale mlade političare i političarke za rodna pitanja. Posebnu pažnja
bila je posvećena ženskom glasačkom tijelu u ruralnim sredinama.
U
narednom periodu najavljuje se između ostalog inicijativa za izmjenu Zakona o
ravnopravnosti polova gdje bi se osigurao minimum učešća od 40 odsto žena na
listama kandidata. Na taj način bi se postepeno približili evropskim
standardima u kojima je za 50 odsto žena
obezbjeđeno učeće u vlasti. Ipak
i sami su svjesni da je težak put pred nama da bi se to u praksi ostvarilo.
Interesantno
da su na poslijeratnim izborima na zatvorenim listama postojale kvote za
minimalan broj žena u skupštini te ih je tada bilo najviše, ali je nakon
izmjena izbornog zakona i uvođenja otvorenih lista učešće žena znatno smanjeno.
U
evropskoj i svjetskoj politici žene zauzimaju mnoga ključna mjesta i generalno
su više uključene u procese odlučivanja i upravljanja. Pri tome, brojni su
primjeri koji pokazuju da ne samo da mogu obavljati iste funkcije podjednako
dobro, već da to mogu raditi i bolje od muškaraca. Kao osobine i prednosti koje
se stavljaju na stranu žena su bolja sposobnost za komunikaciju, veća odgovornost, a neki tvrde da su žene
manje sklone ka korupciji.
Politika
u BiH očigledno još uvijek predstavlja “muški sport“ gdje se često igra grubo i
uz stalno prisutne nacionalne tenzije. Izvjesno je da će proći dosta vremena
dok žene ne povećaju svoje učešće u organima vlasti i postanu zaista ravnopravne. Dotle, žene će se morati još aktivnije
uključivati u politički život i pokazati muškarcima da podjednako dobro mogu
raditi ovaj posao.
Frontal
