Izvor uputstava je, naravno, otkriće dokumenata o sistemu za nadzor Nacionalne bezbjednosne agencije (NSA), koje je objavio hrabri borac za slobodu Edvard J. Snouden, koja je stručno priredio i analizirao njegov saradnik Glen Grinvaldu u svojoj knjizi "Nema mjesta za skrivanje".

Dokumenta otkrivaju izvanredan projekat za razotkrivanje državnog nadzora vitalnih informacija za svakog pojedinca, koji je u domašaju Kolosa, u principu, svake osobe povezane sa modernim elektronskim društvom.

Nikada ranije nešto tako ambiciozno nisu mogli da zamisle ni proroci distopije sivog totalitarnog svijeta.

Nije manje važno što je taj projekat sproveden u jednoj od najslobodnijih zemalja svijeta, radiklano kršeći Ustav SAD, koji štiti građane od "bezumne pretrage i zaplene" i garantuje privatnost "osoba, kuća, dokumenata".

Ma koliko advokati države pokušavali, ne mogu se pomiriti ovi principi sa napadom na građane, otkrivenim u Snoudenovim dokumentima.

Takođe, dobro je podsjetiti se da je odbrana osnovnog prava na privatnost pomogla da se zapali varnica Američke Revolucije. U 18. vijeku tiranin je bila britanska vlada, koja je sebi davala pravo da slobodno narušava domove i privatni život američkih kolonista. Danas, sopstvena vlada američkih građana prisvaja sebi pravo da tako postupa.

Britanija je zadržala stav koji je natjerao koloniste na pobunu, mada u znatno manjoj mjeri, pošto je premoć na svjetskoj sceni počela da se pomjera. Britanska vlada je pozvala NSA da analizira i zadrži svaki broj mobilnog telefona ili faksa, mejla ili aj-pi adrese svojih građana, navodi se u izvještaju Gardijana, zasnovanom na Snoudenovim dokumentima.

Britanski građani (kao i ostali međunarodni potrošači) će nesumnjivo biti zadovoljni da NSA rutinski prima i presreće podatke sa rutera, servera i ostalih uređaja kompjuterskih mreža, koje je izvezla SAD, tako da bi mogla da ugradi oruđe za nadzor, kao što Grinvald navodi u svojoj knjizi.

Dok Kolos ispunjava svoju viziju, u načelu svaki broj ili slovo uneseno tastaturom moglo bi da završi u Obaminoj ogromnoj bazi podataka u saveznoj državi Juta, koja se stalno širi.

Čini se da i na druge načine, zaštitnik ustava u Bijeloj kući nastoji da uništi osnove naših građanskih sloboda. Princip pretpostavke nevinosti, koji datira još iz Magna karte pre 800 godina, je dugo bio prepušten zaboravu.

Nedavno je Njujork tajms opisao "muku" federalnog sudije, koji je morao da odluči da li će odboriti prisilno hranjenje sirijskih zatvorenika, koji štrajkuje glađu u znak protesta zbog zatvaranja.

Niko nije dobio mučninu zbog činjenica da se već 12 godina nalazi u Gvantanamu bez suđenja. On je samo jedna od mnogih žrtava lidera Slobodnog svijeta, koji sebi daje za pravo da zatvra ljude bez optužnice i podvrgava ih torturi.

Ovakav uvid navodi nas da opštije ispitamo državnu politiku i činioce koji je pokreću. Standardna verzija kaže da je glavni cilj politike bezbjednost i odbrana od neprijatelja.

Doktrina nameće nekoliko pitanja: čije bezbjednosti i odbrane od kojih neprijatelja. Odgovori su dramatično istaknuti u Snoudenovim otkrićima.

Politika mora da osigura bezbjednost državne vlasti i koncentracije moći, braneći ih od strašnog neprijatelja: domaćeg stanovništva, koje može da postane velika opasnost ukoliko se ne kontroliše.

Odavno se smatra da informacije o neprijatelju čini ključan doprinos za njegovo kontrolisanje. U tom smislu, Obama ima niz istaknutih prethodnika, mada je njegov udio dostigao nezapamćene nivoe, kao što smo saznali iz Snoudenovog i Grinvaldovog rada i nekolicine drugih.

Da bi se odbranila državna moć i privatna ekonomska moć od domaćeg neprijatelja, ta dva entiteta moraju se sakriti, dok sa druge strane, neprijatelj mora da bude potpuno ogoljen pred vlašću države.

Taj princip je smisleno objasnio poltikolog Samuel P. Hantigton koji nas je naučio da Vlast ostaje snažna dok je u mraku, a kad se nađe na svjetlosti dana počinje da isparava.

Hantigron je dodao ključni opis. Prema njegovim riječima, mogao bi da prodaš intervenciji ili neku drugu vojnu akciju, na način da stvoriš pogrešan utisak da je Sovjetski Savez protivnik sa kojim se suočavaš. To je ono što Sjedinjene države rade još od Trumanove doktrine sa početka Hladnog rata.

Hantingtonov uvid u državnu vlast i politiku je istovremeno precizan i predviđajući. Dok je pisao ove riječi 1981, Reganova administracija je lansirala svoj rat protiv terorizma - koji je ubrzo postao ubilački i brutalan teroristički rat, prvenstveno u Centralnoj Americi, ali šireći se mnogo dalje do Južne Afrike, Azije i Bliskog Istoka.

Od tog dana, kako bi se sprovelo nasilje i svrgavanja u inostranstvu, ili represija i kršenje osnovnih prava kod kuće, državni aparat je redovno nastojao da stvori pogrešan utisak da se borimo protiv terorista, a bilo je i drugih mogućnosti: narko-bosovi, lude vjerske vođe koje su u potrazi za nuklearnim oružjem, i druga svirepa čudovišta koja nastoje da nas napadnu i unište.

Na kraju, ostaje osnovni princip: Vlast ne smije biti izložena suncu. Edvard Snouden je postao najtraženiji kriminalac na svijetu, jer nije uspio da dokuči ovu osnovnu maksimu.

Ukratko, za obične građane transparentnost mora biti potpuna, ali za vlast koja mora da se brani od zastrašujućeg unutrašnjeg neprijatelja to ne važi.

izvor: RTS